DIA: „To wypaczenie nowelizacji Pf z 2017 r.”
Dolnośląska Izba Aptekarska opublikowała komunikat, w którym odniosła się do swojego udziału w sprawach dotyczących prób niezgodnego z Prawem farmaceutycznym przejmowania aptek przez zagraniczne grupy kapitałowe na terenie Dolnego Śląska.
Komunikat DIA ma związek z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (VI SA/Wa 886/20), który został wydany 14 maja br. Sąd oddalił skargi na decyzje Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej o odmowie przeniesienia zezwolenia na prowadzenie apteki. Sprawa dotyczyła próby przejęcia apteki prowadzonej dotychczas na terenie Polkowic na rzecz spółki farmaceutów, która – jak wynika z zebranego przez Inspekcję materiału dowodowego – była zależna od sieci aptecznej z zagranicznym kapitałem.
DIA w lipcu 2020 r. została włączona do toczącego się postępowania sądowo-administracyjnego na prawach strony. PIF uznała – po zbadaniu umów zawartych przez spółkę farmaceutów (pożyczki, franczyzy, świadczenie usług) i ujętych w nich zapisów (przewidujących wysokie kary umowne, dających pożyczkodawcy uprawnienie do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym itp.) – że spółka ta stała się spółką zależną, należącą do grupy kapitałowej prowadzącej na terenie kraju więcej niż 4 apteki. W rezultacie tego nie spełniała ona wymogu ilościowego do przeniesienia zezwolenia.
„DIA skierowała do Sądu stanowisko, w którym wsparła interpretację przepisów zaprezentowaną przez Państwową Inspekcję Farmaceutyczną. Wskazano w nim m.in., że stan kontroli w rozumieniu ustawy Prawo Farmaceutyczne, stanowiący o przynależności danego podmiotu (spółki) do grupy kapitałowej, może zostać zawiązany na skutek zawartych umów. W tym zakresie decydujące znaczenie ma jednak nie tylko ich rodzaj, ale przede wszystkim ich treść. Podkreślono również, że występowanie o przeniesienie zezwolenia przez spółki zależne od grup kapitałowych prowadzących apteki, stanowi niedopuszczalne ominięcie przepisów nowelizacji Prawa farmaceutycznego z 2017 r.” – czytamy w komunikacie.
WSA jednoznacznie opowiada się za sposobem rozumienia przepisów przedstawionym przez PIF i DIA. Oznacza to, że wykształciła się i obowiązuje: jednolita, spójna i logiczna linia orzecznicza w odniesieniu do interpretacji instytucji przeniesienia zezwolenia na prowadzenie apteki w zakresie zawartego tam pojęcia „podmiotu kontrolowanego” i „podmiotu zależnego”.
„Izba podkreśla, że z niepokojem obserwuje istniejące od około 2018 roku zjawisko przejmowania polskich aptek przez sieci apteczne, głównie te z zagranicznym kapitałem, przy pomocy zależnych od siebie farmaceutów lub ich spółek. Zjawisko to stanowi całkowite wypaczenie nowelizacji ustawy Prawo farmaceutyczne z 2017 roku. W ocenie Izby związanie się spółki farmaceutów umowami, na skutek których oddają oni prowadzenie apteki podmiotowi trzeciemu (farmaceuci tracą nad nią faktyczną i prawną kontrolę), jest zaprzeczeniem samodzielnego, osobistego i niezależnego wykonywania zawodu farmaceuty na polu prowadzenia apteki. Zjawisko to należy uznać za szkodliwe społecznie, deformujące podstawową rolę apteki, a także przekreślające niezależność zawodu farmaceuty. W tym zakresie obecne władze Izby są zdeterminowane, żeby reagować w możliwie każdej sprawie dotyczącej takiego zjawiska” – czytamy w komunikacie.
Izba zapowiada też, że będzie w ramach swoich kompetencji stać na straży niezależności i godności zawodu, która „w jej ocenie jest zagrożona w wyniku niedozwolonego kupczenia uprawnieniami zawodowymi (tj. niedopuszczalnego zbywania tych uprawnień na rzecz podmiotu, który – z racji obowiązujących regulacji – nie może otwierać i prowadzić aptek w imieniu własnym)”. Samorząd sprzeciwia się działaniom, które zmierzają do zmonopolizowania rynku aptecznego, pauperyzacji zawodu farmaceuty i obniżenia jakości usług świadczonych w aptekach: „Działania takie stanowią wypaczenie zasad uczciwej konkurencji, są społecznie niekorzystne i docelowo odbijają się negatywnie na pacjentach, powodując pogłębiające się trudności w dostępie do leków” – czytamy w komunikacie.
