Przepisy ustawy „AdA” należy stosować do wszystkich zezwoleń! Pięć bardzo ważnych wyroków NSA

Wczoraj, 18 kwietnia 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał pięć bardzo ważnych wyroków w sprawach o sygnaturach: GSK 1374/19, II GSK 1387/19, II GSK 1452/19, II GSK 719/20oraz II GSK 720/20.

Wszystkie sprawy dotyczyły spółek jawnych prowadzących apteki, w których dotychczasowych wspólników próbowano zastąpić osobą, która nie jest farmaceutą lub spółką farmaceutów, o których mowa w art. 99 ust. 4 ustawy Prawo farmaceutyczne. Tą metodą, już po wprowadzeniu ustawy tzw. „Apteka dla Aptekarza”, zagraniczne sieci przejęły w Polsce szereg aptek, co zrodziło sprzeciw Głównego Inspektora Farmaceutycznego, ZAPPA i NIA. Dziesiątki podobnych spraw toczą się obecnie w inspekcji farmaceutycznej oraz sądach.

Konkretnym zagadnieniem prawnym rozstrzyganym przez NSA była kwestia, czy przepisy ustawy „AdA” dotyczące zmiany zezwoleń stosuje się do wszystkich zezwoleń, czy tylko do tych wydanych po wejściu tej ustawy. Rozstrzygnięcie tej kwestii jest kluczowe dla działania ustawy „AdA”. Jeżeli przepisy „AdA” w tym zakresie będą stosowane do wszystkich zezwoleń, sieci będą mogłyby przejmować aptek prowadzonych przez spółki osobowe w drodze nabywania udziałów w tych spółkach. Jeżeli przepisy AdA miałyby być stosowane wyłącznie do zezwoleń nowych, w praktyce oznaczałoby to, że ustawa „AdA” byłaby w kwestii przejęć całkowicie martwa.

Co istotne, a co warto przypomnieć, kluczowym celem wprowadzenia ustawy „AdA” było zablokowanie dalszego rozwoju sieci aptecznych, a tym samym przejęcia polskiego rynku aptecznego przez korporacje zagraniczne, co stanowiłoby zagrożenie bezpieczeństwa państwa oraz finansów państwa. Niestety przepisy „AdA” są omijane, w efekcie, głównie zagraniczne sieci przejęły w Polsce już ponad 1,5 tys. aptek (rejestr prowadzony przez ZAPPA jest dostępny TU), wskutek czego kolejne 2 tys. aptek upadło. W 2020 r. minister zdrowia Adam Niedzielski zobowiązał się do uszczelnienia tej ustawy (pkt. 9 porozumienia -> ZOBACZ).

We wczorajszych wyrokach Sąd stwierdził, że przepisy ustawy „AdA” należy stosować do wszystkich zezwoleń, a dokonywane w zezwoleniach (spółkach prowadzących apteki) zmiany podmiotowe i przedmiotowe muszą być zgodne z obecnymi przepisami. Potwierdził stanowisko GIF, ZAPPA i NIA, że ustawa „AdA” nie stworzyła dwóch odmiennych rodzajów zezwoleń, jak twierdziły podmioty prowadzące i zrzeszające sieci.

Sąd analizował szczegółowo przepisy przejściowe ustawy „AdA” i uznał, że zgodnie z brzmieniem tych przepisów, przepisy dotychczasowe (obowiązujące przed wprowadzenia ustawy) stosuje się jedynie do postępowań wszczętych i niezakończonych przed 25 czerwca 2017 r. (data wejścia w życie przepisów „AdA”), natomiast wszelkie inne zmiany w obrębie zezwolenia powinny być rozpatrywane na gruncie nowych przepisów.

Sąd podczas wygłaszania ustnego uzasadnienia wyroków zapowiedział przygotowanie wyczerpujących temat uzasadnień pisemnych.

Te wyroki nas ogromnie cieszą, to sukces Państwa i prawa. Sprawa nie jest jednak ostatecznie zakończona, przed nami kolejne dziesiątki spraw i wyroków, w tym dotyczących stosowania przepisów antykoncentracyjnych, słupowania i przejmowania aptek przez podmioty nieuprawnione oraz cofania zezwoleń. Jako ZAPPA złożyliśmy do inspekcji farmaceutycznej w sumie kilkaset wniosków, do sądu, dotychczas kilkadziesiąt. Kolejne przygotowujemy.