Jak nie wpaść i nie stać się słupem?

Mieć aptekę i jednocześnie nie mieć apteki? Tak może się stać, jeśli dobrze nie przeanalizujesz umowy franczyzowej. W założeniu podmiot z którym jako farmaceuta podpisujesz umowę ma wspomóc rozwój Twojego biznesu – gwarantować wsparcie marketingowe, atrakcyjne oferty i szybki serwis. W rzeczywistości często tracisz kontrolę nad jej prowadzeniem, jednocześnie dalej w pełni za nią odpowiadając.

Naczelna izba Aptekarska opublikowała komunikat, w którym wprost przestrzega przed pochopnym podejmowaniem decyzji o współpracy franczyzowej. Wskazuje, że coraz częściej spływają do niej informacje „że podmioty, które na podstawie obecnie obowiązujących przepisów nie mogą uzyskać nowego zezwolenia na prowadzenie apteki lub nie mogą zwiększać liczby prowadzonych lub kontrolowanych aptek, podejmują działania, które zmierzają do takiego ukształtowania sytuacji faktycznej i prawnej, że farmaceuta, który formalnie posiada zezwolenie na prowadzenie apteki, staje się podmiotem całkowicie zależnym od osoby lub podmiotu trzeciego w zakresie prowadzonej działalności, a równocześnie jest jedynym podmiotem ponoszącym pełną odpowiedzialności.”

Dziś „współpraca” staje się sposobem na kontrolowanie farmaceutów przez osoby/podmioty, które po zmianie prawa i wejściu w życie „Apteki dla Aptekarza” nie mogą otrzymać zezwolenia na prowadzenie apteki. Szukanie farmaceutów – słupów stało się sprytnym sposobem na obejście prawa.

Przykra niespodzianka

Dużym zaskoczeniem może okazać się dla farmaceuty fakt, że aptek funkcjonujących w ramach franczyzy w danym regionie jest dużo więcej i ich łączna liczba przekracza założenia 1 procenta, o czym wcale w momencie podpisywania umowy wiedzieć nie musi (i jak się łatwo domyślić – nie będzie). Konsekwencje tej niewiedzy mogą być bolesne, gdyż zgodnie z art. 99 ust. 3 ustawy Prawo farmaceutyczne „zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej nie wydaje się jeżeli podmiot ubiegający się do prowadzenia apteki ogólnodostępnej prowadzi na terenie województwa więcej niż 1 % aptek ogólnodostępnych albo podmioty przez niego kontrolowane w sposób bezpośredni lub pośredni, w szczególności podmioty zależne w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, prowadzą łącznie więcej niż 1 % aptek na terenie województwa”.

Co to oznacza? Możliwe cofnięcie zezwolenia na prowadzenie apteki i koniec biznesu. Jeśli nie chcesz, aby ten scenariusz dotknął Ciebie – zachowaj zdrowy rozsądek. Nie mówimy „NIE” każdej współpracy, mówimy „NIE!” współpracy niejasnej, nieprzemyślanej i ryzykownej.

Jakie elementy umowy warto zweryfikować przed jej podpisaniem? Sprawdź na stronie Naczelnej Izby Aptekarskiej: http://www.nia.org.pl/2018/08/20/naczelnej-izby-aptekarskiej-w-sprawie-zawierania-umow-przez-farmaceutow-w-zwiazku-z-prowadzeniem-przez-nich-aptek-ogolnodostepnych-wyniku-ktorych-traca-oni-kontrole-nad-prowadzona-apteka/

Temat wywołuje niepokój farmaceutów

Temat franczyzy poruszył całe środowisko. NIA ostrzega, że twarda franczyza może doprowadzić do utraty zezwolenia. Sieci omijające prawo bronią się, twierdząc że działają w jego granicach. Farmaceuci są zdezorientowani i zaniepokojeni piszą do Naczelnej Izby Aptekarskiej, aby zweryfikować czy rzeczywiście czekają ich konsekwencje prawne po podpisaniu umowy franczyzowej.

W piątkowym Dzienniku Gazecie Prawnej ukazał się szeroki artykuł wskazujący obraz sytuacji wraz z wypowiedziami ekspertów. Jednym z nich jest założyciel ZAPPA – Marcin Wiśniewski:

Przepisy art. 99.3 i (wprowadzony w zeszłym roku) 99.3a p.f opisują część warunków, jakie musi spełniać przedsiębiorca, aby otrzymać zezwolenie na prowadzenie apteki, czyli to warunki prowadzenia działalności gospodarczej. Tożsamość tych pojęć była wielokrotnie potwierdzana w wyrokach sądów i, z drugiej strony, jest też logicznie oczywista. Zaś art. 37ap p.f. stanowi, że jeśli podmiot przestał spełniać te warunki, to Inspekcja Farmaceutyczna ma obowiązek zezwolenie cofnąć.

Zarówno art. 99.3, jak i obowiązujący od 25. czerwca 2017 art. 99.3a są przepisami antykoncentracyjnymi. Ponieważ ustawodawca dążył do jak najszerszego ujęcia wszelkich możliwych stosunków wzajemnych między przedsiębiorcami, w których nie mogą oni przekraczać progów koncentracyjnych, opisał je następująco: progów koncentracyjnych nie mogą przekraczać: podmioty, grupy kapitałowe, podmioty kontrolowane w sposób pośredni lub bezpośredni, w szczególności podmioty zależne w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Sformułowanie „podmioty kontrolowane w sposób pośredni lub bezpośredni” to pojęcie bardzo szerokie, bo samo słowo kontrola ma wiele znaczeń – choć w sensie wywierania wpływu na drugi podmiot „kontrola” oznacza sprawowanie szerokorozumianego nadzoru, czyli ograniczenie suwerennej decyzji, pełnej wolności.

Franczyza może choć nie musi nosić znamiona kontroli – to zależy od wzajemnych obowiązków franczyzodawcy i biorcy. W moim przekonaniu, jeśli aptekarz, właściciel apteki prowadzi aptekę niezależnie, bez dyktatu osób spoza zawodu i w każdej chwili bez szczególnych konsekwencji może zrezygnować z umowy franczyzy i prowadzić tę aptekę dalej – nie możemy mówić o kontroli. Natomiast, gdy jest w jakikolwiek sposób uzależniony, tzn. musi odprowadzać część swoich zysków lub ktoś z zewnątrz wpływa na jego decyzje dotyczące zakupów, czy sprzedaży, czy pracy merytorycznej, a w dodatku nie może z takiej umowy zrezygnować, bo np. jest związany karą, wekslem, zastawem itd., których zapłacenie byłoby równoznaczne z utratą apteki, to nie tylko są podstawy do obligatoryjnego cofnięcia zezwolenia, ale także konsekwencji zawodowych, czyli odebrania prawa wykonywania zawodu, bo aptekarz w imię własnych korzyści materialnych powierza zdrowie i bezpieczeństw pacjentów osobom nieupoważnionym. To dokładnie tak, jakby chirurg w zamian za łapówkę pozwolił, żeby operację przeprowadziła sprzątaczka. To sytuacja etycznie jednoznaczna i jednoznacznie powinna owocować wykluczeniem z zawodu. Karze powinna podlegać też osoba wywierająca bądź próbująca przejąć kontrolę, jako osoba podszywająca się pod osobę posiadającą uprawnienia medyczne.”

Co o sprawie mówią inni eksperci rynku aptecznego?

 

 

MEDIA O NAS/PORUSZANYM TEMACIE:

• Naczelna Izba Aptekarska: „Uderz w stół, a… odzew Wielkiej Piątki masz gwarantowany”. NIA odpowiada na zarzuty sieci w sprawie franczyzy (kliknij tutaj)
• Dziennik Gazeta Prawna: „Sieci znalazły sposób na ominięcie ustawy. Ale czy skuteczny?”